Fahri Trafik Müfettişi Nasıl Olunur?

Fahri Trafik Müfettişi Nasıl Olunur? Günümüzde araç kullanan kişi sayısı gittikçe artmakta ve her geçen gün karşılaştığımız trafik ihlalleri artmaktadır. Bu durum hem sürücülerin hem de yayaların can ve mal güvenliğini tehlikeye atmaktadır. İhlal tespitlerinin yapılmasında polislerin büyük rolü olmasıyla birlikte fahri trafik müfettişleri de önemli bir yer almaktadır. Fahri müfettiş ile ilgili merak edilen konulara bu makalemizde açıklık getireceğiz. 

Fahri Trafik Müfettişi Nedir?

Fahri trafik müfettişi, Karayolları Trafik Kanunu Ek Madde 6 maddesi ile Fahri Trafik Müfettişliği Görev Ve Çalışma Yönetmeliği kapsamında düzenlenmiştir. 

Fahri trafik müfettişliği:

Ek Madde 6 – (Ek: 17/10/1996-4199/43 md.) Sürücülerin trafik kurallarına uyup uymadığını denetlemekle sorumlu olan yetkililere yardımcı olmak üzere Karayolu Trafik Güvenliği Kurulunca önerilen ve Karayolu Trafik Güvenliği Üst Kurulunca uygun görülen kişilere, valilerce “fahri trafik müfettişliği” görevi verilir. Fahri trafik müfettişleri; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun suç saydığı fiilleri işleyenler hakkında işlem yapılması amacıyla, Emniyet Genel Müdürlüğünce kendilerine verilen tutanağı düzenlemek ve bunları aracın tescilli olduğu trafik kuruluşuna gönderilmek üzere en geç bir hafta içerisinde herhangi bir trafik kuruluşuna teslim etmek zorundadırlar.

Fahri trafik müfettişleri İçişleri Bakanlığının belirleyeceği esas ve usullere göre eğitime tabi tutulabilirler. Bu hizmet fahri ve ücretsizdir. Görevini kötüye kullandığı tespit edilen fahri trafik müfettişleri iki aydan altı aya kadar hafif hapis cezası ile cezalandırılırlar. Yargılamaları tabi oldukları esaslara göre yapılır. Ayrıca belgeleri iptal edilir. Fahri trafik müfettişlerinin yetki ve sorumlulukları ile diğer usul ve esaslar İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirlenir.

Burada fahri trafik müfettişleri vasıtasıyla, trafik ortamında ihlallerin önlenerek oluşabilecek can ve mal kayıplarının en aza indirgenmesi hedeflenmektedir. Fahri trafik müfettişleri, sürücülerin trafik kurallarına uyup uymadığını denetleme sorumluluğunu taşıyan trafik polisi, jandarma, trafik zabıtası gibi kamu görevlilerine maddi bir beklenti içinde olmadan yardımcı olmaktadırlar.

İlgili Makale: Trafik Cezası Sorgulama ve Trafik Cezası Ödeme Nasıl Yapılır?

Fahri Trafik Müfettişi Ne İş Yapar?

Fahri Trafik Müfettişleri, trafik güvenliğini sağlamak amacıyla gönüllü olarak çalışmaktadır. Ulaştırmada karayolunun; demiryolu, hava yolu ve deniz yoluna oranla daha riskli olması nedeniyle fahri trafik müfettişleri karayolu denetiminde özel olarak çalışmaktadırlar. Yani bir fahri trafik müfettişi, trafikteki ihlalleri gözlemleme ve raporlama yetkisine sahip olmaktadır. Ancak burada önemle belirtmek gerekir ki müfettişler, sadece kendileri gözlemleyerek tespit etikleri ihlalleri rapor edebilmektedirler. Burada ihlalin detaylarını, yer ve zaman bilgileriyle birlikte rapor halinde sunmaktadırlar. Bununla birlikte fahri trafik müfettişlerinin kimlik sorma ya da ceza kesme gibi yetkileri yoktur.

Fahri trafik müfettişlerinin ceza yazabileceği halleri saymak gerekirse; sürücülerin, diğer araçların riskini atacak veya trafiğe engel olacak şekilde ani ve dikkatsiz şerit değişiklikleri yapmaları halleri, sürücülerin sol şeritte gereğinden fazla süre kalarak diğer işlemlerin geçişini engellemesi, kırmızı ışığa ve sesli uyarılara uymamak, takip mesafesi kuralına uymamak, kontrolsüz kavşaklarda geçiş hakkına saygı göstermemek, yaya ve okul geçitlerinde durmak, park etmiş araçların çıkışını engelleyecek şekilde park etmek, geçiş üstünlüğüne sahip araçların giriş ve çıkışını engellemek, sadece park lambaları ile seyretmek, fiziksel kişi, kurum veya araçlara ayrılmış park alanlarını ihlal etmek gibi halleri sayabiliriz. Bu haller Fahri trafik müfettişleri tarafından raporlanabilecek hallerdir ve trafik düzeninin sağlanabilmesi açısından önem taşımaktadır.

Fahri Trafik Müfettişi Nasıl Olunur?

Fahri Trafik Müfettişliği Görev Ve Çalışma Yönetmeliği’nde fahri trafik müfettişlerinde aranacak şartlar düzenlenmiş bulunmaktadır.

Aranacak Şartlar

Madde 5- Müfettiş olacaklarda aşağıdaki şartlar aranır:

a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,

b) En az kırk yaşında ve yetmiş yaşından gün almamış olmak,

c) (Değişik:RG-24/11/1999-23886) En az yüksekokul mezunu olmak,

d) En az on yıllık sürücü belgesi sahibi olmak,

e) (Değişik:RG-3/9/2020-31233) Hakkında 2918 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre işlem yapılmamış olması veya düzenlendiği tarihten itibaren herhangi bir nedenle sürücü belgesinin geçici olarak geri alınmamış/iptal edilmemiş olması,

g) Kamu hizmetlerinden yasaklı olmamak,

h) Taksirli suçlar ve aşağıda sayılan suçlar dışında tecil edilmiş hükümler hariç olmak üzere, ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis veyahut affa uğramış olsalar bile devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlara, zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolaylı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç, kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak.

Bu şartlara haiz olmakla birlikte fahri trafik müfettişi olmak isteyen kişiler, iki adet vesikalık fotoğraf, ikametgâh ve sabıka kaydı belgeleri ile sürücü belgesi ve öğrenim durumunu gösterir belgenin birer suretini başvuru dilekçelerine eklemelidirler. Daha sonra ikametgâhlarının bulunduğu il valiliğine müracaat etmelidirler. Başvuruya müteakip başvuru, Trafik Hizmetleri Başkanlığı tarafından inceleme ve değerlendirmeye alınmaktadır. Yapılan inceleme ve değerlendirme sonucunda başvuran kişide fahri trafik müfettişi olmasını engelleyecek bir hal olmadığı kanısına varılmalıdır. Bu kanı sonrasında başvuru Emniyet Genel Müdürünün teklifiyle İçişleri Bakanının onayına sunulur.

İçişleri Bakanının da onayı alındığı takdirde ilgili valiliğe sonuç iletilir ve valilerce de başvuru onaylanır. Tüm bu sürecin sonunda başvurucuya “Fahri Trafik Müfettişi Kimlik Belgesi” verilerek fahri trafik müfettişliği görevi verilir.

Yeni düzenlemeyle birlikte:

• Müfettişliğe seçilen kişilerin eğitim programına katılmaları ve başarılı olmaları zorunludur. Eğitimler hem yüz yüze hem de uzaktan yapılabilmekte, sınav usulü uygulanmaktadır.
• Müfettişler, yılda en az iki defa düzenlenen değerlendirme toplantılarına katılmak zorundadır. Katılmayanların yetkileri askıya alınabilmektedir.
• Bir yıl boyunca hiç ihlal tutanağı düzenlemeyen müfettişlerin görevi sonlandırılabilmektedir.

İlgili Makale: Trafik Cezası İtiraz, Trafik Cezasına Nasıl İtiraz Edilir?

Fahri Trafik Müfettişi Başvurusu Nasıl Yapılır?

Fahri Trafik müfettişliği başvurusunun nereye yapılacağı merak edilen konulardan biridir. Kişilerin yukarıda saydığımız gerekli şartları taşımaları halinde TC kimlik numaraları, adres bilgilerini, sabıka kaydı olmadığına dair beyanı, sürücü belgelerini, öğrenim durumu bilgilerini içeren ve fotoğraflarının yer aldığı yazılı ya da elektronik ortamda düzenlenmiş olan ve il valiliğince kabul gören formu alarak ikametlerinin bulunduğu yer il valiliğine müracaat etmeleri gerekmektedir.

Yeni düzenlemeye göre: Başvurular sadece yazılı form ile değil, Bakanlıkça belirlenen esaslara uygun şekilde elektronik ortamda da yapılabilmektedir.

Fahri Trafik Müfettişliği Başvurusu Nereye Yapılır?

Fahri Trafik müfettişliği başvurusunun nereye yapılacağı merak edilen konulardan biridir. Kişilerin yukarıda saydığımız gerekli şartları taşımaları halinde TC kimlik numaraları, adres bilgilerini, sabıka kaydı olmadığına dair beyanı, sürücü belgelerini, öğrenim durumu bilgilerini içeren ve fotoğraflarının yer aldığı yazılı ya da elektronik ortamda düzenlenmiş olan ve il  valiliğince kabul gören formu alarak ikametlerinin bulunduğu yer il valiliğine müracaat etmeleri gerekmektedir. Verilen bilgilerin ilgili kurum ve kuruluşlardan güvenli elektronik sistem ile doğrulamasının yapılamadığı hallerde ise başvuru sahibinden ilgili belge talep edilir. Aynı zamanda müracaat bakanlıkça belirlenecek şekil ve içeriğe uygun olarak elektronik ortamda yapılabilmektedir.

Fahri Trafik Müfettişi Ceza Yazma Yetkisi

Burada önemle belirtmek gerekir ki fahri trafik müfettişlerinin ceza yazma yetkileri kısıtlıdır. Fahri trafik müfettişlerinin ceza yazabileceği halleri incelediğimizde;

• ✓ Trafiği aksatacak veya tehlikeye sokacak şekilde şerit değiştirmek
• ✓ Işıklı trafik işaretlerinden kırmızı renkli olanına ve sesli işaretlere uymamak
• ✓ Önde giden bir aracı güvenli ve yeterli mesafeden izlememek
• ✓ Taşıt yolu üzerinde yaya ve okul geçitleri ile diğer geçitlerde duraklamak
• ✓ Trafik zabıtası, trafik işaret levhası veya ışıklı trafik cihazları bulunmayan kavşaklarda geçiş hakkına riayet etmemek
• ✓ Kurallara uygun şekilde park etmiş araçların çıkmasına engel olacak yerlerde park etmek
• ✓ Gidişe ayrılan en soldaki şeridi sürekli işgal etmek
• ✓ Geçiş üstünlüğü olan araçların giriş ve çıkışının yapıldığının belirlendiği işaret levhasından on beş metre mesafe içinde park etmek
• ✓ Sadece park lambaları ile seyir etmek
• ✓ Belirli kişi, kurum ve kuruluşlara ait araçlara, yönetmelikteki esaslara göre ayrılmış ve bir işaret levhası ile belirlenmiş park yerlerinde park etmek
• ✓ Kontrolsüz kavşaklarda motorsuz araç sürücülerinin motorlu araçlara, motorlu araçlardan soldakinin sağdan gelen araca geçiş hakkı vermemesi

Hallerinde fahri trafik müfettişleri ceza yazabilmektedirler.

Sıkça Sorulan Sorular